کبد دومین عضو بزرگ بدن است که نقش ذخیره‌سازی و سوخت و ساز مواد غذایی و دفع سموم و مواد مضر را به عهده دارد.

کبد دومین عضو بزرگ بدن است که نقش ذخیره‌سازی و سوخت و ساز مواد غذایی  و دفع سموم و مواد مضر را به عهده دارد.

کبد دومین عضو بزرگ بدن است که نقش ذخیره‌سازی و سوخت و ساز مواد غذایی در بدن و دفع سموم و مواد مضر  را به عهده دارد . گاهی اوقات این عضو مهم دچار ورم یا التهاب می شود و نمی تواند کار خود را به خوبی انجام دهد که به این حالت هپاتیت می گویند . بسیاری از عوامل ( از جمله داروها و مشروبات الکلی و... ) می‌توانند این التهاب را ایجاد کنند اما به طور کلی ، شایع‌ترین علت ایجاد هپاتیت در سراسر دنیا ، «ویروس»ها هستند.
هپاتیت ب یکی از شایع ترین ویروسهایی است که این بیماری را ایجاد می کند ، اهمیت هپاتیت ب بخاطر شیوع بالای آن، عوارض مهم کبدی و خارج کبدی و همچنین میزان مرگ و میر ناشی از آن می باشد. شیوع هپاتیت ب در ایران به کمتر از 1.5 درصد نسبت به سالهای قبل خوشبختانه کاهش داشته است .
هپاتیت ب چیست
هپاتیت ب توسط نوعی ویروس که به کبد حمله می کند بوجود می آید . این ویروس که هپاتیت ب (HBV ) نامیده می شود ، می تواند باعث عفونت مادام العمر ، سیروز، سرطان کبد ،نارسایی کبد و مرگ شود. سیر بیماری از یک عفونت حاد تا یک بیماری مزمن آزار دهنده متفاوت است .
ویروس هپاتیت ب (HBV) چگونه منتقل می شود ؟
v     وقتی که خون از یک فرد آلوده با HBV وارد بدن فردی که عفونت ندارد بشود می تواند انتقال یابد
v     HBV در اثر استفاده مشترک از مواد و وسایل مورد نیاز تزریق ( مثل سرنگ و سر سوزن ) می تواند منتقل شود .
v     انتقال از طریق تماس های جنسی مهم ترین روش انتقال در کشورهای توسعه یافته می باشد .
v     خالکوبی ،تاتو و طب سوزنی به روش های غیر علمی نقش مهمی در انتقال HBV دارند .
v     HBV می تواند در طی بارداری ،هنگام زایمان یا بعد از آن از مادر آلوده به فرزندش منتقل شود .
v     HBV در تماس های شغلی کارکنان بهداشتی با سر سوزن و سایر اجسام تیز و برنده ،پاشیده شدن خون به مخاط و همچنین از طریق سایر وسایل آلوده می تواند منتقل شود .
اما :
HBV از طریق غذا ،آب ، ظروف آشپزخانه ، شیر مادر ، در آغوش گرفتن ، بوسیدن ، سرفه کردن ، عطسه کردن و تماس های معمول اجتماعی منتقل نمی شود .
چه مدت زمان پس از تماس فرد با ویروس هپاتیت ب (HBV) ، آزمایش خون مثبت می شود ؟
 HBs Ag ( آنتی ژن سطحی هپاتیت ب ) بطور متوسط بعد از هفته از 4 هفته (بین 1 تا 9 هفته )در خون فردی که دچار عفونت باHBV شده است ، مثبت می شود .
حدود نیمی از افراد 7 هفته بعد از شروع علایم ، دیگر عفونی نخواهد بود . و تا 15 هفته بعد از شروع علایم ، HBs Ag  تمامی بیمارانی که دچار عفونت مزمن نشوند منفی خواهد شد .
علایم هپاتیت ب کدامند ؟
در بعضی از افراد عفونت یافته هیچ علامتی ظاهر نمی شود . فرد ممکن است آلوده به HBV باشد و ویروس را نتشر نماید و خود مطلع نباشد . در صورت بروز علایم می تواند شامل علایم زیر باشد :
در هپاتیت ب حاد :
زردی پوست و ملتحمه چشم (یرقان) ، یرقان تنها در 30% موارد بروز می کند ،از دست دادن اشتها ،تهوع و استفراغ معمولا همراه با تغییر در حس بویایی و چشایی ،کوفتگی عضلانی ،بی حالی ،سردرد ،دردهای شکمی ، تیره شدن ادرار ، کم رنگ شدن مدفوع ، درد مفاصل  ، تب خفیف  ، برزگی غدد لنفاوی گردن و طحال  ، سرفه ، راش جلدی و آبریزش از بینی(  در موارد نادر )
در هپاتیت ب مزمن :
بیشتر افراد مبتلا به هپاتیت ب مزمن ، بدون علامت هستند . در بیماران علامت دار بیشترین علامت ضعف ، بی حالی و خستگی زودرس و در برخی از موارد بی اشتهایی می باشد . درصد کمی از بیماران درد در قسمت فوقانی و راست شکم دارند . در صورت پیشرفت بیماری به علت بروز سیروز علایمی نظیر آسیت ، زردی، بزرگی طحال ، آنسفالوپاتی و ادم محیطی بروز می کند.
چه عواملی فرد را در معرض خطر ابتلا به هپاتیت ب قرار می دهند ؟
وجود رفتارهای زیر در فرد ، وی را در معرض خطر بیشتر برای عفونت با ویروس هپاتیت  ب (HBV) قرار می دهند :
اعتیاد تزریقی ، هم خونه بودن با فرد دارای عفونت مزمن باHBV ، افراد دارای تماس شغلی با خون انسان ،افراد هموفیلی ،تالاسمی و بیماران دیالیزی، تماس جنسی با فرد آلوده به HBV ، داشتن شرکای جنسی متعدد ، تماس جنسی مرد با مرد و مسافرت به کشورهای با شیوع بالای هپاتیت ب
چگونه می توان هپاتیت ب را در فرد تشخیص داد ؟
راه تشخیص قطعی انجام آزمایشات اختصاصی خونمی باشد . به خاطر داشته باشید این ویروس حداقل 7 روز می تواند در خارج از بدن زنده بماند و تا آن زمان توانایی ایجاد عفونت را دارد .
اقدامات لازم زمانی که خون یا مایعات خونی در مکانی ریخته شود ، چیست ؟
پوشیدن دستکش و در صورت لزوم سایر پوشش های محافظ
برداشتن مواد قابل جمع آوری با دستمال دارای قابلیت جذب
شستشوی محل با آب و شوینده ها
ضدعفونی محل با محلول های سفید کننده خانگی که نسبت 1:10 با آب رقیق شده است ( 1 قسمت سفید کننده خانگی با 10 قسمت آب )
توجه: در صورت وجود شیشه شکسته و دیگر لوازم تیز و آلوده در محل باید ابتدا روی آن ها را با دستمال دارای قابلیت جذب پوشانده و محلول مذکور را روی آن ریخت و پس از 10 دقیقه مراحل فوق را انجام داد .
انجام واکسیناسیون هپاتیت ب اصلی ترین راه پیشگیری از آلودگی به ویروس هپاتیت ب است .در صورت تجویز مناسب ، واکسیناسیون هپاتیت ب میزان محافظت 95% را در دریافت کننده ایجاد خواهد کرد .واکسن هپاتیت ب اولین و در حال حاضر تنها واکسن موجود بر علیه یکی از مهم ترین سرطان ها در انسان است
برنامه معمول واکسیناسیون هپاتیت ب چگونه است ؟
برنامه معمول واکسیناسیون هپاتیت ب یرای کودکان و بزرگسالان شاما 3 نوبت تزریق داخل عضلانی می باشد . نوبت دوم و سوم با فاصله 1 و 6 ماه از نوبت اول تجویز میشود.
با امید به اینکه با با لا بردن آگاهیهایمان بتوانیم سلامت خود و اعضای خانواده را تضمین نماییم از همین امروز شروع کنیم فردا دیر است .
منبع : پرسش های شایع دریاره هپاتیت B ( واحد بیماریهای واگیر وزارت بهداشت)